لغزیدن هنگام سرعت گرفتن: راهنمای مدیریت هرزگردی چرخ و بازیابی کنترل کشش
لغزیدن هنگام سرعت گرفتن، که در اصطلاح فنی به آن هرزگردی چرخ (Wheelspin) نیز گفته می‌شود، یک وضعیت خطرناک است که در آن، اعمال نیروی بیش از حد به چرخ‌ها باعث می‌شود تایرها اصطکاک خود را با سطح جاده از دست داده و شروع به چرخش سریع کنند. این امر به از دست دادن کنترل جانبی خودرو منجر شده و به خصوص در سطوح لغزنده مانند یخ، برف، آب یا حتی آسفالت کثیف، می‌تواند به تصادف منتهی شود. درک علل و نحوه کنترل این وضعیت، برای ایمنی رانندگی و جلوگیری از موقعیت‌های پرخطر ضروری است.
علل اصلی لغزیدن هنگام سرعت گرفتن
این پدیده زمانی رخ می‌دهد که نیروی موتور که به چرخ‌ها منتقل می‌شود، بیشتر از نیروی اصطکاک موجود بین تایر و سطح جاده باشد. مهم‌ترین علل لغزیدن هنگام سرعت گرفتن عبارتند از:
از دست دادن اصطکاک (کشش پایین): در شرایط آب و هوایی نامساعد، مانند یخ سیاه یا برف کوبیده، ضریب اصطکاک به شدت کاهش می‌یابد. حتی یک فشار کوچک بر روی پدال گاز در این شرایط می‌تواند باعث لغزیدن هنگام سرعت گرفتن شود.
شتاب‌گیری ناگهانی: حتی در جاده‌های خشک، اگر راننده به طور ناگهانی و با فشار زیاد پدال گاز را بفشارد، به ویژه در خودروهای پرقدرت یا دیفرانسیل عقب (RWD)، می‌تواند نیروی بیش از حد به چرخ‌ها وارد کند و باعث لغزیدن هنگام سرعت گرفتن شود.
نوع خودرو و دیفرانسیل: خودروهای دیفرانسیل عقب مستعد لغزش قسمت عقب خودرو در هنگام شتاب‌گیری هستند، در حالی که در خودروهای دیفرانسیل جلو، فرمان‌پذیری هنگام لغزیدن هنگام سرعت گرفتن کاهش می‌یابد.
اقدامات لازم در صورت وقوع لغزیدن
اگر لغزیدن هنگام سرعت گرفتن رخ داد، آرامش خود را حفظ کرده و اقدامات زیر را با حرکات آهسته و سنجیده انجام دهید:
کاهش فشار روی پدال گاز (اولین اقدام): مهم‌ترین کار این است که بلافاصله و به آرامی فشار روی پدال گاز را کم کنید. این کار باعث کاهش نیروی اعمال شده به چرخ‌ها می‌شود و به تایرها اجازه می‌دهد تا دوباره کشش خود را به دست آورند. از رها کردن ناگهانی پدال گاز خودداری کنید، زیرا می‌تواند منجر به لغزش بدنه خودرو شود.
اجتناب از ترمز کردن: ترمز کردن در حالی که چرخ‌ها در حال هرزگردی هستند، به ویژه در سطوح لغزنده، خطرناک است و می‌تواند وضعیت را تشدید کند.
صاف کردن و هدایت فرمان: فرمان را به سمت مسیری که می‌خواهید خودرو حرکت کند، بچرخانید. اگر خودرو شروع به لغزش جانبی کرد، با چرخاندن فرمان در جهت لغزش (Counter-steering)، به خودرو کمک کنید تا در مسیر مستقیم باقی بماند. هنگامی که تایرها اصطکاک خود را به دست آوردند، به آرامی فرمان را به حالت مستقیم برگردانید.
نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از لغزیدن هنگام سرعت گرفتن
بهترین استراتژی، پیشگیری از لغزیدن هنگام سرعت گرفتن از طریق بهبود عادات رانندگی و نگهداری خودرو است:
شتاب‌گیری ملایم و تدریجی: همیشه در سطوح لغزنده، شتاب‌گیری را با نهایت نرمی و احتیاط انجام دهید. تصور کنید یک تخم‌مرغ زیر پدال گاز قرار داده‌اید.
استفاده از دنده بالاتر: در خودروهای دنده دستی، شروع حرکت با دنده دوم به جای دنده اول، نیروی کمتری به چرخ‌ها منتقل می‌کند و از لغزیدن هنگام سرعت گرفتن جلوگیری می‌نماید.
بررسی وضعیت تایرها: اطمینان از عمق آج مناسب و فشار باد صحیح تایرها برای کشش بهینه ضروری است. تایرهای فرسوده، احتمال لغزیدن هنگام سرعت گرفتن را به شدت بالا می‌برند.
فعال‌سازی سیستم‌های کنترل پایداری (TCS/ESC): اگر خودروی شما مجهز به سیستم‌های کنترل کشش یا پایداری است، همیشه آن‌ها را فعال نگه دارید. این سیستم‌ها به طور خودکار نیروی موتور را مدیریت می‌کنند تا لغزیدن هنگام سرعت گرفتن رخ ندهد.
با رعایت این نکات، می‌توانید در شرایط لغزنده کنترل کامل خودرو را حفظ کنید و رانندگی ایمن‌تری داشته باشید.